Ποιες χώρες χρησιμοποιούν περισσότερο την πυρηνική ενέργεια

Εισαγωγή

Η πυρηνική ενέργεια αποτελεί μια σημαντική πηγή ηλεκτρικής ενέργειας παγκοσμίως, συμβάλλοντας στην παραγωγή περίπου 10% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας. Παρά τις συζητήσεις για την ασφάλεια και τα οικονομικά της, πολλές χώρες εξακολουθούν να βασίζονται σημαντικά στην πυρηνική ενέργεια για την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών. Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε αναλυτικά ποιες χώρες χρησιμοποιούν περισσότερο την πυρηνική ενέργεια, τόσο σε απόλυτους αριθμούς όσο και ως ποσοστό της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Παγκόσμια εικόνα της πυρηνικής ενέργειας

Σήμερα, υπάρχουν περίπου 440 πυρηνικοί αντιδραστήρες σε λειτουργία σε περισσότερες από 30 χώρες παγκοσμίως. Αυτοί οι αντιδραστήρες παράγουν συνολικά περίπου 390 γιγαβάτ (GW) ηλεκτρικής ενέργειας. Επιπλέον, περίπου 50 νέοι αντιδραστήρες βρίσκονται υπό κατασκευή, κυρίως σε αναπτυσσόμενες οικονομίες.

Η πυρηνική ενέργεια αποτελεί σημαντικό μέρος της παγκόσμιας στρατηγικής για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, καθώς παράγει ελάχιστες εκπομπές άνθρακα κατά τη λειτουργία της. Ωστόσο, η υιοθέτησή της ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των χωρών, με ορισμένες να την αγκαλιάζουν ως βασικό πυλώνα της ενεργειακής τους πολιτικής και άλλες να την απορρίπτουν λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια, το κόστος ή τη διαχείριση των αποβλήτων.

Κορυφαίες χώρες στην παραγωγή πυρηνικής ενέργειας (σε απόλυτους αριθμούς)

1. Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής

Οι ΗΠΑ κατέχουν την πρώτη θέση παγκοσμίως στην παραγωγή πυρηνικής ενέργειας, με 94 πυρηνικούς αντιδραστήρες σε λειτουργία που παράγουν περίπου 95 γιγαβάτ (GW) ηλεκτρικής ενέργειας. Η πυρηνική ενέργεια αποτελεί περίπου το 20% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στις ΗΠΑ.

Οι αμερικανικοί πυρηνικοί σταθμοί βρίσκονται κυρίως στο ανατολικό τμήμα της χώρας, με πολιτείες όπως η Ιλινόις, η Πενσυλβάνια και η Νότια Καρολίνα να φιλοξενούν τους περισσότερους αντιδραστήρες. Παρά την ηγετική θέση στην παραγωγή, οι ΗΠΑ έχουν κατασκευάσει ελάχιστους νέους αντιδραστήρες τις τελευταίες δεκαετίες, με τους περισσότερους να έχουν τεθεί σε λειτουργία στις δεκαετίες του 1970 και 1980.

2. Γαλλία

Η Γαλλία διαθέτει 56 πυρηνικούς αντιδραστήρες με συνολική ισχύ περίπου 63 GW, καθιστώντας την τη δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγό πυρηνικής ενέργειας παγκοσμίως. Αυτό που ξεχωρίζει τη Γαλλία είναι το ποσοστό της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από πυρηνική ενέργεια, το οποίο φτάνει περίπου το 70% του συνόλου, το υψηλότερο ποσοστό παγκοσμίως.

Η Γαλλία ξεκίνησε το φιλόδοξο πυρηνικό της πρόγραμμα μετά την πετρελαϊκή κρίση του 1973, με στόχο τη μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα. Η εταιρεία Électricité de France (EDF), που ανήκει κατά πλειοψηφία στο κράτος, διαχειρίζεται όλους τους πυρηνικούς σταθμούς της χώρας.

3. Κίνα

Η Κίνα λειτουργεί επί του παρόντος 52 πυρηνικούς αντιδραστήρες με συνολική ισχύ περίπου 50 GW. Αν και αυτό αντιπροσωπεύει μόνο περίπου το 5% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, η Κίνα επεκτείνει ραγδαία το πυρηνικό της πρόγραμμα.

Με 17 αντιδραστήρες υπό κατασκευή και δεκάδες ακόμη σε σχεδιασμό, η Κίνα αναμένεται να ξεπεράσει τις ΗΠΑ ως ο μεγαλύτερος παραγωγός πυρηνικής ενέργειας τις επόμενες δεκαετίες. Η επέκταση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο των προσπαθειών της χώρας να μειώσει την εξάρτησή της από τον άνθρακα και να αντιμετωπίσει τα σοβαρά προβλήματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

4. Ρωσία

Η Ρωσία διαθέτει 38 πυρηνικούς αντιδραστήρες με συνολική ισχύ περίπου 29 GW, παράγοντας περίπου το 20% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Επιπλέον, η Ρωσία κατασκευάζει επί του παρόντος 4 νέους αντιδραστήρες και έχει σχέδια για περισσότερους.

Μέσω της κρατικής εταιρείας Rosatom, η Ρωσία είναι επίσης κορυφαίος εξαγωγέας πυρηνικής τεχνολογίας, κατασκευάζοντας αντιδραστήρες σε χώρες όπως η Ινδία, η Τουρκία, το Μπαγκλαντές και η Αίγυπτος. Η Ρωσία ήταν επίσης πρωτοπόρος στην ανάπτυξη πλωτών πυρηνικών σταθμών.

5. Νότια Κορέα

Η Νότια Κορέα λειτουργεί 24 πυρηνικούς αντιδραστήρες με συνολική ισχύ περίπου 23 GW, που παράγουν περίπου το 30% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Η χώρα έχει αναπτύξει σημαντική εγχώρια τεχνογνωσία στην πυρηνική τεχνολογία και έχει πρόσφατα εισέλθει στην παγκόσμια αγορά εξαγωγών πυρηνικών αντιδραστήρων, με το έργο Barakah στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να αποτελεί το πρώτο μεγάλο διεθνές της εγχείρημα.

Αν και η προηγούμενη κυβέρνηση είχε ανακοινώσει σχέδια για τη σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας, η τρέχουσα διοίκηση έχει αντιστρέψει αυτή την πολιτική, αναγνωρίζοντας τη σημασία της πυρηνικής ενέργειας για την επίτευξη των στόχων μείωσης των εκπομπών άνθρακα.

Χώρες με το υψηλότερο ποσοστό πυρηνικής ενέργειας στο ενεργειακό τους μείγμα

1. Γαλλία: 70%

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η Γαλλία έχει το υψηλότερο ποσοστό πυρηνικής ενέργειας στο ενεργειακό της μείγμα παγκοσμίως, με περίπου το 70% της ηλεκτρικής της ενέργειας να προέρχεται από πυρηνικούς σταθμούς. Αυτό έχει επιτρέψει στη Γαλλία να διατηρήσει σχετικά χαμηλές εκπομπές άνθρακα από τον ενεργειακό τομέα και να μειώσει την εξάρτηση από εισαγόμενα καύσιμα.

2. Σλοβακία: 53%

Η Σλοβακία διαθέτει 4 πυρηνικούς αντιδραστήρες που παράγουν περίπου το 53% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Οι δύο πυρηνικοί σταθμοί της χώρας βρίσκονται στο Bohunice και το Mochovce. Δύο επιπλέον αντιδραστήρες βρίσκονται υπό κατασκευή στο Mochovce, οι οποίοι αναμένεται να αυξήσουν περαιτέρω το μερίδιο της πυρηνικής ενέργειας.

3. Ουκρανία: 51%

Παρά τις προκλήσεις από το ατύχημα του Τσερνομπίλ το 1986, η Ουκρανία συνεχίζει να βασίζεται σημαντικά στην πυρηνική ενέργεια, με 15 αντιδραστήρες που παράγουν περίπου το 51% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Ο μεγαλύτερος πυρηνικός σταθμός της Ευρώπης, ο σταθμός της Ζαπορίζια με έξι αντιδραστήρες, βρίσκεται στην Ουκρανία.

4. Ουγγαρία: 48%

Η Ουγγαρία διαθέτει 4 πυρηνικούς αντιδραστήρες στον σταθμό του Paks, οι οποίοι παράγουν περίπου το 48% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Η Ουγγαρία έχει συνάψει συμφωνία με τη Ρωσία για την κατασκευή δύο επιπλέον αντιδραστήρων, με στόχο τη διατήρηση του υψηλού ποσοστού πυρηνικής ενέργειας στο μέλλον.

5. Βέλγιο: 47%

Το Βέλγιο διαθέτει 7 πυρηνικούς αντιδραστήρες που παράγουν περίπου το 47% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Ωστόσο, η χώρα έχει νομοθετήσει τη σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας, με προγραμματισμένο κλείσιμο όλων των αντιδραστήρων έως το 2025. Αυτή η απόφαση έχει προκαλέσει συζητήσεις σχετικά με την ενεργειακή ασφάλεια και τις εκπομπές άνθρακα, με πρόσφατες συζητήσεις για πιθανή παράταση της λειτουργίας ορισμένων μονάδων.

Αναδυόμενες πυρηνικές δυνάμεις

1. Ινδία

Η Ινδία λειτουργεί επί του παρόντος 23 πυρηνικούς αντιδραστήρες με συνολική ισχύ περίπου 7 GW, που αντιπροσωπεύουν μόλις το 3% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Ωστόσο, η χώρα έχει φιλόδοξα σχέδια επέκτασης, με 8 αντιδραστήρες υπό κατασκευή και περισσότερους σε σχεδιασμό.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το πρόγραμμα θορίου της Ινδίας, καθώς η χώρα διαθέτει περίπου το 25% των παγκόσμιων αποθεμάτων θορίου. Η ανάπτυξη αντιδραστήρων που χρησιμοποιούν θόριο θα μπορούσε να προσφέρει στην Ινδία μεγαλύτερη ενεργειακή ανεξαρτησία.

2. Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) αποτελούν τη νεότερη προσθήκη στον κατάλογο των χωρών που χρησιμοποιούν πυρηνική ενέργεια. Ο πυρηνικός σταθμός Barakah, ο πρώτος στον αραβικό κόσμο, άρχισε να λειτουργεί το 2020. Όταν ολοκληρωθούν και οι 4 αντιδραστήρες του σταθμού, αναμένεται να παράγουν περίπου το 25% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.

Αυτή η κίνηση εντάσσεται στο πλαίσιο των προσπαθειών των ΗΑΕ να διαφοροποιήσουν την οικονομία τους πέρα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο και να μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα.

3. Τουρκία

Η Τουρκία κατασκευάζει επί του παρόντος τον πρώτο της πυρηνικό σταθμό, το Akkuyu, με 4 αντιδραστήρες που αναμένεται να παράγουν περίπου το 10% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας όταν ολοκληρωθούν. Η χώρα έχει επίσης σχέδια για δύο επιπλέον πυρηνικούς σταθμούς, στη Σινώπη και την Ιγνεάδα.

Χώρες που απομακρύνονται από την πυρηνική ενέργεια

1. Γερμανία

Η Γερμανία, που κάποτε διέθετε έναν από τους μεγαλύτερους στόλους πυρηνικών αντιδραστήρων, αποφάσισε να καταργήσει σταδιακά την πυρηνική ενέργεια μετά το ατύχημα της Φουκουσίμα το 2011. Ο τελευταίος πυρηνικός αντιδραστήρας της χώρας έκλεισε τον Απρίλιο του 2023, σηματοδοτώντας το τέλος της πυρηνικής εποχής στη Γερμανία.

Αυτή η απόφαση έχει προκαλέσει συζητήσεις σχετικά με την επίπτωση στις εκπομπές άνθρακα της χώρας, καθώς η Γερμανία έχει αναγκαστεί να βασιστεί περισσότερο στον άνθρακα και το φυσικό αέριο, παράλληλα με την επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

2. Ιταλία

Η Ιταλία έκλεισε τους τελευταίους πυρηνικούς της αντιδραστήρες το 1990, μετά από δημοψήφισμα που διεξήχθη το 1987 μετά το ατύχημα του Τσερνομπίλ. Η χώρα εισάγει πλέον σημαντικές ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας, ιδιαίτερα από τη Γαλλία, συμπεριλαμβανομένης της πυρηνικής ενέργειας.

3. Ελβετία

Η Ελβετία λειτουργεί επί του παρόντος 4 πυρηνικούς αντιδραστήρες που παράγουν περίπου το 35% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Ωστόσο, μετά το ατύχημα της Φουκουσίμα, η χώρα αποφάσισε να καταργήσει σταδιακά την πυρηνική ενέργεια, με την κατασκευή νέων αντιδραστήρων να απαγορεύεται και τους υπάρχοντες να αναμένεται να λειτουργήσουν μέχρι το τέλος της ωφέλιμης ζωής τους.

Μελλοντικές τάσεις στην πυρηνική ενέργεια

Νέες τεχνολογίες

Οι προηγμένες τεχνολογίες αντιδραστήρων, όπως οι μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες (SMRs) και οι αντιδραστήρες 4ης γενιάς, υπόσχονται βελτιωμένη ασφάλεια, μειωμένο κόστος και μεγαλύτερη ευελιξία. Χώρες όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Κίνα επενδύουν σημαντικά σε αυτές τις τεχνολογίες.

Πυρηνική σύντηξη

Αν και η εμπορική παραγωγή ενέργειας από πυρηνική σύντηξη απέχει ακόμη αρκετές δεκαετίες, διεθνή έργα όπως ο ITER στη Γαλλία εργάζονται για την ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας, η οποία υπόσχεται σχεδόν απεριόριστη, καθαρή ενέργεια με ελάχιστα απόβλητα.

Κλιματική αλλαγή και πυρηνική ενέργεια

Καθώς οι χώρες επιδιώκουν να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι η πυρηνική ενέργεια θα πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην απαλλαγή από τον άνθρακα του παγκόσμιου ενεργειακού συστήματος. Ωστόσο, οι ανησυχίες για την ασφάλεια, το κόστος και τη διαχείριση των αποβλήτων εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικά εμπόδια σε πολλές χώρες.

Συμπεράσματα

Η υιοθέτηση της πυρηνικής ενέργειας ποικίλλει σημαντικά παγκοσμίως, με ορισμένες χώρες να βασίζονται σε αυτήν για το μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών τους αναγκών και άλλες να την εγκαταλείπουν πλήρως. Οι μεγαλύτεροι παραγωγοί πυρηνικής ενέργειας σε απόλυτους αριθμούς είναι οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Κίνα, η Ρωσία και η Νότια Κορέα, ενώ χώρες όπως η Γαλλία, η Σλοβακία και η Ουκρανία έχουν το υψηλότερο ποσοστό πυρηνικής ενέργειας στο ενεργειακό τους μείγμα.

Το μέλλον της πυρηνικής ενέργειας θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της επιτυχίας των νέων τεχνολογιών στη μείωση του κόστους και τη βελτίωση της ασφάλειας, της δημόσιας αποδοχής και των πολιτικών για την κλιματική αλλαγή. Ενώ ορισμένες χώρες απομακρύνονται από την πυρηνική ενέργεια, άλλες, ιδιαίτερα οι αναδυόμενες οικονομίες, την αγκαλιάζουν ως μέσο για την κάλυψη των αυξανόμενων ενεργειακών αναγκών τους με χαμηλές εκπομπές άνθρακα.